Uzun zamandır medyada otomotivde çip krizi nedeniyle üretimde problemler yaşandığı yönünde haberler alıyoruz. Peki bu çip krizi neden yaşandı ve ekonomiye yansılamaları neler, bu yazımızda bunları inceleyeceğiz.
Teknoloji bugün artık hayatımızın her alanına etki eder durumda, şu anda hemen her sektörde bilgisayar ve teknoloji yardımı olmadan günlük yaşantımızı devam ettiremiyoruz. Elektronik devreye girince de elektronik işleri yapabilmek için çiplere gereksinim duyuyoruz. Günümüzün en önemli ham maddelerinden biri çip oldu.
Otomotiv sektörü de çipin en yoğun kullanıldığı alanlardan biri artık. 1970’lerden itibaren otomobillerin bir parçası olmaya başlayan çipler, artık o kadar fazla sayıya ulaştı ki modern otomobiller artık birer yürüyen bilgisayar haline geldiler.
Otomobil üretimi dünyanın farklı noktalarına yayılmış olsa da çip üretimi yüksek bir teknoloji ve sermaye gerektirdiği için birkaç ülkenin dışına çıkabilmiş değil. Hatta bu alanın en büyük üreticileri Amerika menşeili. Çip sektörü de oldukça büyük bir sektör. 2020 rakamlarına göre dünyada çip sektörü geçen yıl 400 milyar doları aştı.
Çip krizi, pandemi dönemine geldiği için çip üretiminin pandemiyle ilişkisi olduğu düşünülse de işin perde arkası çok farklı. Amerika ile Çin arasındaki ticaret savaşları pandemi öncesinde de yoğun olarak devam ediyordu. Hatta pandemiyi de bu savaşın bir bacağı olarak düşünen önemli bir kesim de bulunuyor. Çin 1.5 milyara yakın nüfusu ile dünyaya her alanda meydan okuyor. Spordan, bilime, ekonomiden sağlığa Çin pek çok alanda dünyanın en büyüğü artık. Ancak konu çiplere geldiğinde burası Amerika tekelinde. Üstelik Çin, çip üretiminde teknoloji olarak da Amerika’nın oldukça gerisinde olduğu kendi kaynakları tarafından da dile getiriliyor. Çin’in çip teknolojisinde Amerika’yı yakalaması ise 10 yılı bulacak. Bu sebeple Çin, çip stoğu yapıyor.
Çin’in stokçuluğunun yanı sıra elbette pandemi etkisi de var. Pandemi sebebiyle herkes evlere kapandığı için elektronik cihaz satışları da arttı.
Çip krizi olarak adlandırılan bu krizden en büyük etkilenen sektör ise otomotiv oldu. Yıllık üretim kapasitesi 90-95 milyon araç olan sektör, geçen yıl %30 civarında küçüldü. Bu küçülmenin mali boyutu ise 60 milyar dolarlık bir kayıp.
Pek çok büyük otomobil üretici üretimleri azaltmak ve yatırımları durdurmak zorunda kaldı. Hatırlarsanız Volkswagen grubunun Manisa’da bir fabrika yatırımı söz konusu iken bu yatırımdan vazgeçtiler. Bu kararda da çip krizinin etkileri bulunuyor.
Otomobil sektöründeki büyük ülkelerde bu kriz daha derinden hissedildi. Büyük markaları olan her ülkede bu konu gündemde iken Türkiye’de çok fazla gündeme gelmedi.
Ancak yıllık üretim kapasitesi 2 milyon araca dayanmış olan Türk otomotiv sektörü de bu krizden kısmen etkilendi. Bizim üretimimiz de geçen yıl %11 oranında azaldı. Oyak Renault Mart ayında bir hafta, Tofaş ise yine Mart ayında 15 günlüğüne üretimini durdurmak zorunda kaldı. Ford Otosan ise aynı sebepten 6 günlük bir duraksama yaşamak zorunda kaldı.
Çip krizini oluşturan etkenler 2021’de halen devam ettiği için etkileri bu yıl hatta 2022’de de görülmeye devam edeceği düşünülüyor.
Yerli otomobil TOGG da Çip Krizinden Etkilenecek mi?
Türkiye çip üretimi konusunda yıllardır çalışmalar sürdürülüyor. Aselsan elektronik cihazları için çip üretimi konusunda lisans altında üretimler yapıyordu. Uzun süredir devam eden projede Tübitak ortaklığında yerli çipin üretilmesi konusunda önemli bir aşamaya gelindi. Bu projede üretilen çipler esas olarak yine savunma sanayiisine gidecek.
Öte yandan Aselsan çip üretimi için YİTAL Mikro elektronik adında bir şirket kurdu. Aslında Yital yeni bir yapılanma değil. 1980’de Nato desteği ile Tübitak bünyesinde kurulan Yarı İletken Teknolojileri Araştırma Laboratuvarı. Bu tesis hali hazırda 0.4 mikrometre boyutunda çip üretebiliyor.
Yital Mikro Elektronik’in %51’i Aselsan, %29’u Tubitak ve %20’Si SSM’ye ait. Yital’in Gebze’deki tesislerinde üreteceği çipler TOGG’da da kullanılacak. Bu sebeple TOGG’un çip krizinden etkilenmeyeceğini söylemek mümkün.
Paylaş:
